واکنش دبیر علمی جشنواره شعر فجر به حاشیه ها - وبلاگ ماکارون

به گزارش وبلاگ ماکارون، مریم جلالی به دنبال برخی حواشی پیش آمده درخصوص انتخابش به عنوان دبیر علمی این دوره از جشنواره می گوید: این که می گویند برای شان نام آشنا نبوده ام، عجیب نیست زیرا بنده را به عنوان یک پژوهشگر ادبیات کودک می شناخته اند تا یک شاعر و البته حوزه تخصصی بنده ادبیات و شعر کودک است.

دبیر علمی پانزدهمین جشنواره شعر فجر و استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی در گفت وگو با وبلاگ ماکارون درباره چگونگی ایجاد ارتباط میان جامعه ادبی با چنین رویدادی، ضمن بیان این که آیا چنین ارتباطی وجود ندارد؟ اظهار کرد: ابتدا باید ببینیم که ترویج و توسعه شعر فارسی و نیز آفرینش آثار ادبی در اولویت کار ما واقع شده است؟ سپس این نکته مهم است که ما از کدام زاویه به این ماجرا نگاه می کنیم؟ درباره شعر باید بگویم پدیده شعر قطعا چند سو دارد و به آفرینش و خلق شعر محدود نمی شود.

او افزود: زاویه نگاه به شعر دو وجه مهم دارد؛ وجه آفرینش و وجه بررسی آن چه خلق شده است. بسیاری از شاعران تجربی ما، هم تجربه شعری دارند و هم بر مبانی نظری شعر اشراف دارند؛ یعنی واقف اند که چه کار می کنند. این طور نیست صرفا حسی را که در دل شان ایجاد شده با کلام زیبایی بیان کنند؛ فکر و اندیشه پشت رفتارهای کلامی بسیاری از شاعران است. عده ای از افراد متخصص نیز که بر ساخت زبان، بررسی محتوا و فرم شعر تحقیق می کنند و متمرکزند، الزاما شاعر نیستند. این افراد غالبا قشر دانشگاهی یا افراد اهل مطالعه و تحقیق هستند. در نتیجه این پیوند خیلی وقت است که وجود دارد. برای همین است که در جشنواره شعر فجر هم بررسی شعر صورت می گیرد و هم بررسی آثاری که درباره شعر است.

جلالی سپس در پاسخ به این سوال که چطور علی رغم ارتباطی که به گفته او خیلی وقت است وجود دارد، عده ای از جامعه شاعران هنوز نسبت به انتخاب دبیر علمی جشنواره شعر فجر از جامعه دانشگاهی انتقاد می کنند گفت: من نمی توانم به جای دیگران که چنین کنشی داشته اند، پاسخ دهم. آن ها حتما دلیلی برای این داشته اند و دلایل شان را هم مکتوب کرده اند و من هم آن ها را دیده ام و خیلی هم نسبت به این شاعران ارادت دارم و می دانم شخصیت بنده را نشانه نگرفته اند و نظرشان کلی است.

عضو هیئت علمی چهاردهمین جشنواره شعر فجر و نیز عضو هیئت علمی و داور چند دوره از جایزه پروین اعتصامی ادامه داد: این که می گویند برای شان نام آشنا نبوده ام، عجیب نیست زیرا بنده را به عنوان یک پژوهشگر ادبیات کودک می شناخته اند تا یک شاعر و البته حوزه تخصصی بنده ادبیات و شعر کودک است. من نمی توانم جوابگوی رفتار و کنش آن ها باشم، آن ها دلایلی داشتند و بخشی از دلایل شان هم حتما باید دیده شود و انتقادشان هم لازم است شنیده شود. البته به همه این بزرگواران ارادت دارم و قرار نیست از شخص خودم دفاع کنم. به نقطه اشتراک مان بیشتر فکر می کنم تا اختلاف ها و آن تمرکز بر یک امر فرهنگی است.

او بررسی و داوری شعر را مدیون تلاش شاعران دانست که عامل اصلی آفرینش شعر هستند و برای همین آنان را مقدم دانست و گفت: من چندین بار جزء کمیته علمی و داور جشنواره شعر فجر بودم اما در آن زمان نمی دانم چرا کسی چیزی درباره غریب و آشنا بودن بنده نگفته بود و عجیب است تا به عنوان دبیر علمی مطرح شدم، این واکنش ها به وجود آمد. معتقدم که مسئولیت اعضای هیئت علمی و داوران اگر مهم تر و سنگین تر از دبیر علمی نباشد کمتر هم نیست. با این حال این که انتقادشان را گفتند، خوب بوده و خوشحالم که انتقاد و دیدگاه شان را منعکس کرده اند.

این مدرس زبان و ادبیات فارسی درباره این که دانشگاهیان چگونه می توانند نقشی در جهانی شدن شاعران کشور و خصوصاً شاعران معاصر داشته باشند اظهار کرد: کار دانشگاهیان آفرینش شعر نیست اما حداقل کاری که می توانند در بخش علمی کنند بررسی، نقد و حتی بررسی های تطبیقی شعرهای فارسی با شعر دیگر شاعران جهان است. بسیاری از استادان دانشگاه مقاله هایی به زبان انگلیسی در نشریات جهانی در این باره منتشر کرده اند. این طوری است که صدای شاعر کشور ما محدود به خطوط مرزی نمی شود و نام و کلام شان در سطح بین المللی مطرح می شود. خودم هم خوشحالم که چندین مقاله به زبان انگلیسی در این بخش کار کرده ام و صدای شاعران کشورم را اعم از شاعران شعر بزرگسال و شاعران کودک و نوجوان در همایش های برون مرزی به گوش دوستداران و محققان فرامرزی رسانده ام.

مریم جلالی همچنین درباره برخی انتقادها نسبت به حضور نداشتن طیف های گوناگون در جشنواره شعر فجر و جهانی شدن و معنا یافتن از منظر بین المللی شدن این جشنواره بیان کرد: لازم است نگاهی به مولفه های جهانی شدن و جهانی بودن داشته باشیم، با این نگاه در سه حوزه ارائه، بررسی و حتی مخاطب بودن، نه کسی با تعصب وارد می شود و نه کسی متعصبانه فاصله خواهد گرفت و دوری خواهد گزید. وقتی صحبت از طیف می شود، باید همه جانبه نگاه کرد یعنی شاعران، کمیته علمی و داوران و مخاطبان را در نظر گرفت. من اگر شما را مخاطب خودم ندانم، کارم را به شما ارائه نخواهم کرد. اگر جهانی شدن را ملاک قرار دهیم، آن وقت نه تعصب در انتخاب خواهیم داشت و نه تعصب در ارائه کار. بخشی از جهانی شدن منوط به در نظر دریافت ملاک های جهانی و به توافق رسیدن بر سر آن است؛ در واقع ما در توافق ها به نوعی به قوانین، فکر و اندیشه یکدیگر احترام می گذاریم و زبان مشترک در همراهی پیدا می کنیم. در نتیجه این رمز موفقیت همه ماست و دیگر بحث این طیف و آن طیف پیش نمی آید و همه به یک طیف تبدیل می شویم.

او که پیش تر دبیر جشنواره بین المللی قصه گویی در سال 98 و همچنین دبیر علمی همایش ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شهید بهشتی در دی ماه سال قبل بوده است گفت: اعضای دانشگاهی و حتی اعضای کمیته علمی و شاعران، حتی مخاطبان همه یک خانواده و در کنار یکدیگرند و شاید نسبت به هم پیشنهاد یا انتقادی داشته باشند اما مقابل هم نیستند و من از این بابت افتخار می کنم عضو این خانواده بزرگ هستم.